Phân tích việc hệ thống trạm sạc V-Green của VinFast trong tương lai Có cho xe của hãng khác sạc hay không?

Hệ thống trạm sạc V-Green, được phát triển bởi Công ty Phát triển Trạm sạc Toàn cầu V-Green (thuộc Tập đoàn Vingroup), là một trong những mạng lưới trạm sạc xe điện lớn nhất tại Việt Nam, với hơn 150.000 cổng sạc phủ khắp 63 tỉnh thành.

Để trả lời câu hỏi liệu hệ thống trạm sạc V-Green có cho phép xe của các hãng khác sạc hay không?
Chúng ta cần phân tích dựa trên thông tin chính thức, chính sách của V-Green, tiêu chuẩn kỹ thuật, và chiến lược kinh doanh của VinFast.

1. Chính sách hiện tại: Chỉ dành riêng cho xe VinFast

Theo thông tin chính thức từ V-Green và VinFast:

Hạn chế sử dụng: Hiện tại, dịch vụ sạc tại các trạm V-Green chỉ áp dụng cho các phương tiện điện của VinFast, bao gồm cả ô tô và xe máy điện. Xe điện của các hãng khác không được phép sử dụng dịch vụ sạc tại các trạm này.
Lý do:
- Tối ưu hóa hệ sinh thái VinFast: VinFast đang xây dựng một hệ sinh thái khép kín, trong đó các trạm sạc V-Green đóng vai trò hỗ trợ trực tiếp cho các sản phẩm xe điện của hãng. Việc ưu tiên khách hàng VinFast giúp đảm bảo trải nghiệm tốt nhất cho người dùng, đặc biệt khi mạng lưới trạm sạc được thiết kế phù hợp với các dòng xe VinFast như VF e34, VF3, VF5, VF6, VF7, VF8, VF9, và các mẫu xe máy điện.
- Quản lý và vận hành: Hệ thống trạm sạc V-Green được tích hợp với ứng dụng VinFast, cho phép người dùng quản lý, thanh toán và đặt trước trạm sạc. Việc giới hạn sử dụng cho xe VinFast giúp đơn giản hóa quy trình vận hành, giảm thiểu xung đột về công suất sạc và đảm bảo khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng VinFast, đặc biệt trong giai đoạn xe điện VinFast đang chiếm lĩnh thị trường.
- Chiến lược cạnh tranh: VinFast là hãng xe tiên phong tại Việt Nam trong lĩnh vực xe điện, với lợi thế vượt trội về hạ tầng trạm sạc. Việc độc quyền sử dụng trạm sạc giúp củng cố vị thế dẫn đầu của VinFast, đặc biệt khi các hãng xe điện khác (như Kia, Hyundai, hay Mercedes-Benz) chưa đầu tư mạnh vào mạng lưới trạm sạc công cộng tại Việt Nam.

2. Tiêu chuẩn kỹ thuật: Tiềm năng tương thích nhưng bị giới hạn bởi phần mềm

Về mặt kỹ thuật, các trạm sạc V-Green sử dụng các tiêu chuẩn sạc phổ biến trên thế giới, đặc biệt là tiêu chuẩn châu Âu, mang lại khả năng tương thích lý thuyết với xe điện của các hãng khác. Cụ thể:

Cổng sạc:
- Trụ sạc AC (11 kW, Type 2): Đây là chuẩn sạc phổ biến tại châu Âu, tương thích với hầu hết các xe điện hiện đại (trừ một số mẫu xe Nhật Bản hoặc Tesla sử dụng chuẩn khác).
- Trụ sạc DC nhanh (CCS2, công suất từ 60 kW đến 300 kW): Chuẩn CCS2 được sử dụng rộng rãi trên các xe điện châu Âu (như Porsche Taycan, Audi e-tron GT, Mercedes-Benz EQS) và một số mẫu xe Hàn Quốc (như Kia EV6).
Khả năng nhận diện xe: Các trụ sạc V-Green sử dụng giao thức giao tiếp dữ liệu với xe (dựa trên chuẩn ISO-15118 và IEC 61851), cho phép trụ sạc nhận diện xe được cắm sạc. Hệ thống này có thể được lập trình để chỉ cho phép các xe VinFast (được đăng ký trong danh sách) sử dụng dịch vụ, bất kể cổng sạc có tương thích về mặt vật lý hay không.
Hạn chế kỹ thuật: Mặc dù về mặt phần cứng, các xe điện khác có thể cắm sạc vào trụ V-Green (nếu sử dụng cùng chuẩn Type 2 hoặc CCS2), nhưng phần mềm quản lý của V-Green sẽ từ chối kích hoạt sạc nếu xe không thuộc hệ sinh thái VinFast. Điều này tương tự cách các hãng xe điện khác (như Tesla với Supercharger tại một số thị trường) giới hạn quyền truy cập trạm sạc.

3. Lý do V-Green không mở cho xe hãng khác

Có một số lý do chính khiến V-Green hiện tại không cho phép xe của các hãng khác sạc:

Ưu tiên khách hàng VinFast: Với số lượng xe điện VinFast ngày càng tăng (VinFast đạt vị trí số 1 thị trường xe điện Việt Nam vào tháng 9/2024), nhu cầu sạc tại các trạm V-Green đang ở mức cao. Việc mở rộng quyền truy cập cho xe hãng khác có thể gây quá tải hệ thống, ảnh hưởng đến trải nghiệm của khách hàng VinFast.
Chiến lược kinh doanh dài hạn: V-Green được thành lập để hỗ trợ VinFast mở rộng thị trường toàn cầu và củng cố vị thế tại Việt Nam. Việc độc quyền trạm sạc là cách để VinFast tạo lợi thế cạnh tranh, thu hút khách hàng mua xe VinFast thay vì các thương hiệu khác.
Thiếu trạm sạc công cộng chung: Tại Việt Nam, hiện chưa có mạng lưới trạm sạc công cộng do chính phủ hoặc bên thứ ba vận hành, như ở một số quốc gia châu Âu. Do đó, VinFast không có áp lực phải chia sẻ hạ tầng sạc với các hãng khác.
Tối ưu hóa chi phí và lợi nhuận: V-Green đang triển khai mô hình “trạm sạc toàn dân”, khuyến khích cá nhân và doanh nghiệp đầu tư trạm sạc nhượng quyền với chi phí thấp (từ 12 triệu đồng cho trụ AC 11 kW). Các đối tác này được hưởng lợi nhuận cố định (750 đồng/kWh) và miễn phí sạc cho xe VinFast của họ. Nếu mở cho xe hãng khác, mô hình kinh doanh này có thể phức tạp hơn, đòi hỏi hệ thống thanh toán và quản lý riêng biệt.

4. Tương lai: Khả năng mở rộng cho xe hãng khác

Mặc dù hiện tại V-Green chỉ phục vụ xe VinFast, có một số tín hiệu cho thấy hệ thống này có thể mở rộng cho xe của các hãng khác trong tương lai:

Kế hoạch dài hạn của V-Green: Theo thông báo từ V-Green, sau khoảng 5 năm vận hành (khoảng năm 2029), công ty có thể cân nhắc chuyển sang mô hình kinh doanh dịch vụ sạc cho các hãng xe điện khác ngoài VinFast, tùy thuộc vào thị trường và khả năng huy động vốn. Điều này cho thấy V-Green không loại trừ khả năng mở rộng trong tương lai.
Sự phát triển của thị trường xe điện: Khi thị trường xe điện Việt Nam trở nên sôi động hơn với sự tham gia của nhiều thương hiệu (như Kia EV6, Hyundai Ioniq 5, Mercedes-Benz EQS), áp lực cạnh tranh và nhu cầu về trạm sạc công cộng chung sẽ tăng. V-Green có thể xem xét mở cửa trạm sạc để tăng doanh thu và tận dụng hạ tầng sẵn có.
Tiêu chuẩn hóa toàn cầu: Với tham vọng mở rộng ra thị trường quốc tế, VinFast và V-Green có thể phải điều chỉnh để tuân thủ các quy định tại các thị trường như châu Âu hoặc Mỹ, nơi các trạm sạc công cộng thường phải hỗ trợ tất cả các loại xe điện sử dụng chuẩn chung (như CCS2). Điều này có thể thúc đẩy V-Green mở cửa trạm sạc tại Việt Nam trong tương lai.

5. So sánh với các thị trường khác

Châu Âu: Tại châu Âu, các trạm sạc công cộng (do chính phủ hoặc các công ty như Ionity, ChargePoint vận hành) thường mở cho tất cả các xe điện sử dụng chuẩn Type 2 hoặc CCS2, bất kể thương hiệu. Tuy nhiên, các hãng như Tesla từng giới hạn Supercharger chỉ cho xe Tesla trước khi mở rộng cho các xe khác vào năm 2022.
Mỹ: Tesla vẫn duy trì chính sách ưu tiên xe Tesla tại các trạm Supercharger, nhưng đã bắt đầu thử nghiệm mở cho xe hãng khác tại một số bang. Các mạng lưới sạc khác (như Electrify America) thường phục vụ tất cả các xe điện.
Việt Nam: Do thị trường xe điện còn non trẻ và VinFast là hãng duy nhất đầu tư mạnh vào hạ tầng sạc, việc độc quyền trạm sạc là chiến lược hợp lý trong giai đoạn hiện tại. Tuy nhiên, khi các hãng khác phát triển mạng lưới sạc hoặc chính phủ xây dựng trạm sạc công cộng, V-Green có thể phải điều chỉnh chính sách để cạnh tranh.

6. Kết luận

Hiện tại, hệ thống trạm sạc V-Green của VinFast không cho phép xe của các hãng khác sạc, chỉ phục vụ các phương tiện điện của VinFast (ô tô và xe máy). Lý do chính bao gồm:

Tối ưu hóa trải nghiệm cho khách hàng VinFast trong bối cảnh nhu cầu sạc cao.
Củng cố hệ sinh thái khép kín và lợi thế cạnh tranh của VinFast.
Đơn giản hóa quản lý và vận hành hệ thống trạm sạc.
Thiếu áp lực từ các trạm sạc công cộng chung tại Việt Nam.

Tuy nhiên, về mặt kỹ thuật, các trạm V-Green sử dụng chuẩn sạc châu Âu (Type 2, CCS2), có khả năng tương thích với xe điện của các hãng khác nếu phần mềm cho phép. Trong tương lai (sau khoảng 5 năm, theo kế hoạch của V-Green), hệ thống này có thể mở rộng để phục vụ các xe hãng khác, tùy thuộc vào sự phát triển của thị trường xe điện và chiến lược toàn cầu của VinFast.

Khuyến nghị cho người dùng xe điện không phải VinFast: Hiện tại, người dùng xe điện của các hãng khác (như Kia, Hyundai, Mercedes-Benz) cần phụ thuộc vào sạc tại nhà hoặc các trạm sạc riêng của hãng (nếu có). Việc theo dõi các chính sách mới từ V-Green và sự phát triển của trạm sạc công cộng tại Việt Nam sẽ rất quan trọng trong thời gian tới.