Đĩa phanh xe ô tô có cấu tạo như thế nào? Nguyên lý hoạt động ra sao?

Đĩa phanh được trang bị trên bánh trước của nhiều dòng ô tô thương mại vì nó có nhiều điểm vượt trội. Trong bài viết ngày hôm nay, hãy cùng Xe5s tìm hiểu cấu tạo của đĩa phanh xe ô tô và nguyên lý hoạt động của nó nhé!

Cấu tạo đĩa phanh xe ô tô

Hệ thống đĩa phanh xe ô tô bao gồm đĩa phanh, ngàm phanh, má phanh và dầu. Các bộ phận này làm việc cùng nhau để giúp ô tô dừng hoặc giảm tốc độ hiệu quả.

Đĩa phanh

Đĩa phanh được gắn trực tiếp lên cụm mô-tơ bánh xe. Hiện nay, có ba loại roto phanh đĩa phổ biến: loại đặc, loại được thông gió và loại có tang trống. 

Tùy thuộc vào mục đích thiết kế, đĩa phanh có thể được đục lỗ hoặc xẻ rãnh để tối ưu hóa khả năng tản nhiệt khi hoạt động. Hầu hết các loại roto hiện nay được sản xuất từ thép carbon, một vật liệu có khả năng chịu nhiệt và lực tốt, đồng thời có độ bền cao.

Tuy nhiên, đĩa phanh có thể bị nứt vỡ nếu phải chịu lực tác động vượt ngưỡng cho phép nhiều lần trong quá trình vận hành. Trong trường hợp má phanh không đạt tiêu chuẩn, đĩa phanh có thể bị cào xước, dẫn đến giảm ma sát khi hoạt động.

Ngàm phanh

Ngàm phanh có nhiệm vụ giữ và ép má phanh tỳ lên mặt đĩa phanh để tạo lực phanh đủ mạnh, giúp xe giảm tốc độ hoặc dừng lại mà không gây ra cảm giác giật cục. Hiện nay, ngàm phanh được thiết kế dưới hai dạng chính: dạng trôi và cố định.

Trong thiết kế dạng trôi, ngàm phanh bao gồm piston và mặt tựa. Khi có lực tác động, piston tỳ lên mặt đĩa để tạo ra lực phản đẩy, đẩy cụm phanh di chuyển.

Ngàm phanh cố định có kết cấu phức tạp hơn với hai piston thủy lực được đặt ở thế đối xứng. Khi có lực tác động, má phanh tỳ vào đĩa phanh, nhưng quá trình này không làm ngàm phanh di chuyển. Tuy nhiên, ngàm phanh cố định có chi phí sản xuất cao, phù hợp chủ yếu với các dòng xe thể thao hiệu năng cao.

Má phanh

Má phanh là một khối thống nhất được chế tạo từ các vật liệu chịu nhiệt như gốm, hợp kim, và Kevlar. Bộ phận này trong hệ thống phanh đĩa ô tô bao gồm 2 má kẹp chặt lấy đĩa phanh.

Các đường xẻ trên má phanh được thiết kế để giúp thoát nhiệt trong quá trình vận hành. Khi thực hiện động tác phanh, nếu lái xe nghe thấy tiếng kêu rít, đó là dấu hiệu cho thấy má phanh đã bị mòn và cần phải được thay thế.

Dầu

Nguyên lý hoạt động của đĩa phanh xe ô tô là sử dụng dầu phanh chuyên dụng để truyền lực. Khi piston được kích hoạt, nó tạo ra lực ép để má phanh chèn vào đĩa phanh, giúp xe giảm tốc độ hoặc dừng lại. Dầu phanh đĩa sẽ mất dần trong quá trình sử dụng, do đó cần được bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo an toàn cho người và xe.

Ngoài 4 bộ phận chính, hệ thống phanh đĩa còn bao gồm lò xo và bộ lọc khí, giúp cho việc vận hành của nó trở nên mượt mà và hiệu quả hơn.

Nguyên lý hoạt động của đĩa phanh xe ô tô

Khi sử dụng phanh đĩa trên xe ô tô, áp suất dầu trong đường ống và xi lanh của bánh xe sẽ tăng lên khi lái xe đạp chân phanh. Điều này đẩy piston và má phanh ép vào đĩa phanh, tạo ma sát giúp xe giảm tốc độ hoặc dừng lại.

Trong quá trình sử dụng, lái xe nên tuân thủ 3 bước: phanh theo nhịp, rà phanh, giảm tốc kết hợp phanh và về số thấp để dừng xe an toàn. Kỹ thuật này áp dụng được trên các đoạn đường khó, khi chở tải nặng hoặc di chuyển với tốc độ cao. Khi thả phanh, áp suất dầu giảm nhanh, khiến piston và má phanh nhả khỏi đĩa phanh.

Phanh đĩa ô tô là bộ phận dễ hao mòn sau quá trình sử dụng liên tục. Khi má phanh mòn xuống chỉ còn 2-3 mm, lái xe cần phải thay má phanh mới.

Nhiều nhà sản xuất trang bị công nghệ hỗ trợ phanh tối ưu như hệ thống chống bó cứng phanh, hỗ trợ lực phanh.

Tuy nhiên, các chuyên gia ô tô nhấn mạnh rằng, các công nghệ này chỉ mang tính hỗ trợ. Tài xế cần hiểu rõ về cấu tạo và hoạt động của hệ thống phanh đĩa, nâng cao kỹ năng xử lý tình huống. Thực hiện bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo sự an toàn cho mình và hành khách trên mọi hành trình. Xe5s hy vọng bài viết đã mang lại cho bạn những kiến thức hữu ích. Cùng theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi nhé!